شیوه‌های متداول نصب مه پاش در گلخانه

نصب مه پاش گلخانه

نصب مه پاش در گلخانه های تجاری ایران به 3 روش صورت می‌گیرد.

1. مه پاش با تهویۀ طبیعی (دریچۀ سقفی)

از دریچه سقفی برای ورود و خروج هوا استفاده و فن در این شیوه حذف می‌شود.

2. مه پاش با ترکیب فن و پد

در گلخانه هایی که فن و پد به تنهایی قادر به خنک کاری یا تأمین رطوبت نیست مه پاش به عنوان سیستم کمکی نصب می‌شود.

3. مه پاش با فن و بدون پد

در این شیوه پد حذف و به جای آن از نازل های مه پاش بیشتر استفاده می‌شود تا جبران نبود پد صورت بگیرد.

نصب مه پاش با تهویۀ طبیعی در گلخانه (پنجره سقفی):

نحوه طراحی و نصب اصولی سیستم مه پاش را پارامترهایی مانند دمای منطقه، شرایط رطوبتی و دمایی محصول زیر کشت و سختی آب تعیین می‌کند. روش زیر یک روش ساده‌شده است که توسط اکثر نصاب‌ها و گلخانه‌داران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این روش یک خط (لاین) مه پاش به صورت طولی در میانه عرض دهانه گلخانه نصب می‌شود. برای مثال اگر عرض دهانه‌ی یک سالن گلخانه 8 متر و طولش 30 متر باشد یک خط با فاصله 4 متر از کنار دهانه در طول 30 متر نصب می‌شود. هوای تازه از طریق پنجرۀ سقفی وارد گلخانه و در اثر برخورد با رطوبت تولید شده توسط نازل مه‌ پاش خنک می‌شود. در این روش پایه‌های 2 نازله به فاصله 3 متر از  یکدیگر نصب می‌شوند. یعنی در مثال بالا در طول 30 متری سالن، 10 عدد پایۀ 2 نازله نصب می‌شود که مجموعاً به 20 عدد نازل نیاز دارد.

البته گاه برای کاهش هزینه‌ها، فاصلۀ بین پایه نازل‌ها از 3 متر به 6 متر افزایش می‌یابد که موجب صرفه‌جویی در مصرف نازل و پایه می‌شود و همچنین به پمپ با دبی کمتری نیاز است. بعضاً نیز برای تأمین رطوبت بیشتر به جای یک خط از دو خط مه پاش در طول سالن استفاده می‌شود که خیلی اصولی نیست. به عنوان روش جایگزین بهتر است فاصله بین پایه‌ها را کاهش داد. باید توجه داشت که ارتفاع خط مه پاش باید حداقل 1.5 متر بالاتر از سر محصول باشد. در صورتی که شِید داخلی وجود دارد خط مه پاش باید زیر شید نصب و حتماً نیم متر از شید پایین‌تر باشد.

نحوۀ نصب مه پاش با ترکیب فن و پد:

در این روش ترکیبی، برای کمک به فن و پد، مه پاش هم نصب می‌شود. با توجه به دمای بالای اکثر مناطق کشور سیستم فن و پد به تنهایی دما و رطوبت مورد نیاز سالن را تامین نمی‌کند. این روش ترکیبی به دو شیوه‌ی متفاوت نصب می‌گردد.

در شیوه اول همانند روش مه پاش با تهویه طبیعی یک خط (لاین) در طول سالن نصب می‌شود و خط مه پاش عمود بر راستای پد است. به علت اینکه فن‌ها اکثراً وسط سالن نصب می‌شوند، اگر نازل‌ها نیز دقیقاً وسط نصب شوند روبروی فن قرار می‌گیرند. با روشن‌شدن فن رطوبت ایجاد‌ شده توسط مه پاش در همان ابتدا به بیرون مکیده می‌شود و توزیع مناسب خنک کاری و رطوبت را در کل سالن نخواهیم داشت.

در شیوۀ دوم نازل‌های مه پاش موازیِ راستای پد قرار می‌گیرند. به عنوان مثال اولین خط مه پاش در فاصله 3 الی 6 متری پد قرار می‌گیرد و بعد با توجه به سازه گلخانه و سایر محدودیت‌های اجرایی خط دوم به فاصلۀ 5 یا 6 متر خط اول قرار می‌گیرد و الی آخر. آخرین خط هم بایست 10 الی 12 متر از فن فاصله داشته باشند تا رطوبت مه پاش در همان ابتدا توسط فن‌ها به بیرون از سالن منتقل نشود. در این روش نصب می‌توان از پایه دو نازله یا تک نازله استفاده نمود. البته پایه های تک نازله توزیع بهتری را ایجاد می‌کنند ولی با توجه اینکه قیمت پایه تک و دو نازله تفاوت چندانی ندارد معمولاً پایه‌ دو نازله استفاده می‌شود.

نکات این روش:

در مورد هر دو شیوه باید دقت کرد که خطوط مه پاش باید زیر ستون و زیر شید نیز نصب شود. بهتر است ارتفاع نصب خطوط مه پاش در بازه‌ی 1.5 الی 2.5 متر بالای سر محصول قرار گیرد. سایز نازل به کار رفته در هر دو شیوه عمدتاً 0.2 میلی‌متر است. در صورتی که محصول حساس به خیسی نباشد می‌تواند از سایز  0.3 میلی‌متر یا بزرگتر استفاده کرد. مقادیر نامبرده برای حالتی است که خط مه پاش در محدوده مجاز (1.5 الی 2.5) نصب شود. در صورتی که ارتفاع خط مه پاش تا سر محصول کمتر از 1.5 متر باشد باید از نازل‌های ریزتر استفاده کرد.

تجهیزات مکمل نصب:

1. برای بهترشدن نصب و جلوگیری از چرخش پایه نازل‌ها از گیرۀ ضدچرخش با دو ردیف سیم بکسل استفاده شود.
2. برای داشتن توزیع فشار بهتر، در خطوط اصلی و فرعیِ تغذیه از شیلنگ با سایز بزرگ‌تر نسبت به خطوط عادی استفاده شود.
3. برای جلوگیری از چکه نازل‌ها از سیستم ضدچکه استفاده شود.
4. اگر سختی آب بالاست برای جلوگیری از گرفتگی نازل‌ها و ایجاد رسوب از سیستم آب‌شیرین‌کن استفاده شود.

نحوۀ نصب مه پاش با فن و بدون پد:

نصب مه پاش به روش تهویۀ طبیعی و همچنین به روش ترکیب فن و پد در ایران رایج است. اما نصب مه پاش با فن و بدون استفاده از پد چندان رایج نیست. شرکت بهبود گستر یزد تا سال 1400، دو پروژه اجرای فن و مه پاش انجام داده است. مورد اول برای گلخانه انتوریوم در شمال کشور و دیگری گلخانه نشا در یزد بوده است. در پروژه انتوریوم به دلیل رطوبت بالای منطقه نصب پد برای خنک‌کاری توجیه نداشت. تجربیات ما هنوز در مورد اجرای فن و مه پاش کم است اما به نظر می‌رسد فن و مه پاش می‌تواند خیلی بهتر از مه پاش با تهویۀ طبیعی و یا ترکیب مه پاش و فن و پد عمل کند.

در این سیستم فن در یک طرف نصب می‌گردد و بقیه دریچه‌ها به جز یک دریچه بسته می‌شوند. خطوط مه پاش به صورت عرضی در قسمت ورودی هوا به گلخانه (عمود بر راستای دریچه تا فن) نصب می‌شود. البته می‌توان در عرض گلخانه چندین خط مه پاش دیگر برای افزایش رطوبت و خنک‌کاری بیشتر نصب کرد. دریچه‌ ورودی هوا را باید با توری ضدحشره پوشاند و از نازل های مناسب با جانمایی دقیق استفاده کرد تا بیشترین استفاده از هوای ورودی بدون ایجاد خیسی روی سطح محصول صورت گیرد.

جمع بندی:

سیستم فن و مه پاش سیستم بهینه با مصرف آب کمتر و هزینه خرید اولیه کمتری است. اما جدیدتر، پرریسک‌تر و کمتر استفاده شده است. سیستم فن و پد و مه پاش دارای هزینه اولیه و مصرف آب و برق بالاتر اما قدیمی‌تر و کم ریسک تر می‌باشد. بهبود گستر یزد در یک مقاله دیگر مزایا و معایب روش‌های فوق را با هم مقایسه خواهد کرد.